فرش‌ها ازجمله پراستفاده‌ترین لوازم‌خانگی هستند که نقش پررنگی در دکوراسیون و تزئینات داخلی منازل دارند. فرش‌ها دارای انواع مختلف ماشینی و دستبافت هستند و هرکدام از آن‌ها از طول عمر مشخصی برخوردار هستند اما عوامل و فاکتورهای مختلفی می‌توانند در میزان سلامت و طول عمر آن‌ها مؤثر باشند. یکی از مهم‌ترین مشکلات و معضلاتی که برای فرش‌ها ایجاد می‌شود پوسیدگی‌های سطحی و عمقی در قسمت‌های مختلف است. پوسیدگی فرش می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد که مهم‌ترین آن‌ها رطوبت است.
استفاده، نگهداری و مراقبت درست از فرش‌ها می‌تواند اهمیت بسیار زیادی داشته باشد چراکه عواملی مانند رطوبت، حرارت، نور خورشید، پا خوردگی و … می‌توانند باعث ایجاد پوسیدگی در نقاط مختلف فرش‌ها شوند. پوسیدگی‌های فرش می‌تواند درنهایت منجر به پارگی و غیرقابل استفاده شدن فرش شود و باید توجه ویژه‌ای به آن شود. در ادامه مطلب به بررسی راهکارهای جلوگیری از پوسیدگی فرش و تأثیر رطوبت بر این مشکل پرداخته خواهد شد.
پوسیدگی فرش چیست؟
هر فاکتور و عاملی که بتواند الیاف داخلی فرش مانند تاروپود را تحت تأثیر قرار داده و باعث سست و شل شدن آن‌ها و درنتیجه از هم پاشیدن آن‌ها شود پوسیدگی نامیده می‌شود. پوسیدگی باعث می‌شود که بافت فرش کاملاً از هم جدا شود به‌گونه‌ای که گاهی افراد به‌سختی متوجه آن می‌شوند و خیلی دیر اقدام به ترمیم فرش می‌نمایند. پوسیدگی فرش‌ها در حقیقت دو نوع است:
- پوسیدگی سطحی فرش که نوعی پوسیدگی است که فرش دچار آسیب جدی نشده و به‌راحتی قابل ترمیم است.
- پوسیدگی‌های عمقی که در آن فرش‌ها به‌صورت جدی دچار آسیب شده و بافت و تاروپود آن‌ها از بین رفته است. ترمیم این نوع از پوسیدگی‌ها کار سخت‌تر، زمان برتر و البته هزینه‌بردارتری است و نیاز به مهارت و تخصص بالایی دارد.
علائم و نشانه‌های پوسیدگی فرش‌ها
فرش‌هایی که دچار پوسیدگی‌های سطحی و عمقی می‌شوند نشانه‌ها و علائم مختلفی دارند که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر هستند:
- قسمت پشت فرش‌ها دچار تغییر رنگ شده و رنگ آن‌ها مایل به سیاه می‌شود. البته سیاه شدن پشت فرش دلیل قطعی برای پوسیده شدن فرش‌ها نیست و لازم است که فاکتورهای دیگری نیز مورد بررسی قرار بگیرند.
- بعد از سیاه شدن بخش پشتی فرش می‌توان با استفاده از یک سوزن بلند و ضخیم قسمت پشتی فرش را تست کرد. این تست به این شکل است که سوزن به داخل بافت قسمتی از فرش که علائم پوسیدگی دارد وارد می‌شود و اگر این کار صدای شکننده‌ای تولید کرد نشان از پوسیدگی فرش دارد. این کار را می‌توان حتی با ناخن نیز انجام داد.
- زمانی که فرش‌ها دچار پوسیدگی می‌شوند ممکن است که بوی نامطبوعی از خود ساطع کنند. زمانی که فرش در کنار سیاه شدن بوی نامطبوعی داشت قطعاً پوسیده شده و نیاز به ترمیم دارد.
مهم‌ترین عوامل پوسیدگی فرش
همان‌طور که گفته شده عوامل مختلفی در افزایش طول عمر فرش مؤثر هستند و باید به‌دقت به‌تمامی آن‌ها توجه شود. پوسیدگی فرش‌ها می‌تواند در کاهش طول عمر آن‌ها تأثیر زیادی داشته باشد. از مهم‌ترین عواملی که باعث پوسیدگی انواع فرش می‌شوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
قرار گرفتن فرش در معرض رطوبت
می‌توان گفت اصلی‌ترین و مهم‌ترین عامل پوسیدگی فرش‌ها رطوبت است و لازم است که حتماً به آن توجه ویژه‌ای شود. فرش‌هایی که در معرض رطوبت و آب قرار داشته باشند پتانسیل بسیار بالایی برای پوسیدگی دارند به همین دلیل لازم است که فرش‌ها حتماً از منابع تولید رطوبت دور بمانند. قرار دادن گلدان بر روی فرش، قرار دادن فرش در جلوی درب حمام و سرویس بهداشتی، قرار دادن فرش در کنار شوفاژ و پنجره و … همگی می‌تواند باعث پوسیده شدن آن در اثر رطوبت باشد.
به‌صورت کلی رطوبت می‌تواند بزرگ‌ترین و اصلی‌ترین دلیل پوسیدگی انواع فرش‌ها و همچنین بیدخوردگی آن‌ها باشد و لازم است که در نگهداری و مراقبت از فرش توجه و دقت بسیار زیادی شود. در هنگام شستشو فرش و دستبافت نیز باید به این مسئله توجه داشت و حتماً فرش به‌صورت کامل خشک شود و سپس استفاده گردد. با توجه به آنکه بسیاری از فرش‌ها ماشینی دارای الیاف پلاستیکی هستند کمتر در اثر رطوبت پوسیده می‌شوند اما رطوبت می‌تواند دشمن اصلی فرش‌های دستبافت باشد.
استفاده از شوینده‌های نامناسب
شوینده‌ها نیز می‌توانند نقش ویژه‌ای در پوسیدگی انواع فرش‌ها داشته باشند. به‌صورت کلی افراد برای تمیز و براق‌تر کردن فرش‌ها از انواع شوینده‌های مختلفی استفاده می‌کنند. استفاده از شوینده‌های مناسب می‌تواند یکی از بهترین راهکارها برای جلوگیری از پوسیدگی فرش باشد. هرکدام از شوینده‌های شیمیایی از ویژگی‌های منحصربه‌فردی برخوردار هستند و ممکن است با بافت و الیاف فرش‌ها سازگاری مناسبی نداشته باشند. در زمان استفاده از شوینده‌ها در شستن فرش‌ها لازم است که حتماً به بافت و رنگ آن‌ها توجه ویژه‌ای شود تا این مواد به بافت فرش‌ها آسیبی وارد نکنند.
نحوه شستشوی فرش‌ها
یکی دیگر از مهم‌ترین عواملی که می‌توانند باعث آسیب‌های جدی در فرش و همچنین پوسیدگی آن‌ها شود. نحوه شستشو است. به‌صورت کلی شستن فرش‌ها باید بر اساس مراحل مشخصی انجام شود و تمامی مراحل به‌صورت استاندارد و اصولی رعایت شود به همین دلیل استفاده از خدمات شرکت‌های قالیشویی بهترین راهکار برای شستن فرش‌ها است. انتخاب بهترین قالیشویی و شستن فرش‌ها می‌تواند به افزایش طول عمر فرش و جلوگیری از پوسیده شدن آن بسیار مؤثر باشد. جارو کشیدن، انتخاب شوینده، آبکشی مناسب و خشک کردن اصولی در شستن فرش‌ها بسیار مهم و ضروری است و باید کاملاً رعایت شوند تا فرش دچار آسیب نشود.
سایر عوامل پوسیده شدن فرش‌ها
سه عامل عنوان شده را می‌توان اصلی‌ترین و مهم‌ترین دلایل پوسیده شدن فرش‌ها دانست اما در کنار این عوامل موارد دیگری وجود دارند که می‌توانند در پوسیدگی فرش‌ها تأثیرگذار باشند. ازجمله مهم‌ترین عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پهن کردن فرش‌ها بر روی سطوحی که دارای درز و شکاف‌های مختلف است که محل تجمع آلودگی‌ها، باکتری‌ها، میکروب‌ها و … است.
- وارد آمدن فشار بی‌اندازه به فرش به مدت طولانی.
- عدم جابجایی فرش‌ها در بازه زمانی مناسب و عدم هواخوری فرش در درازمدت باعث پوسیده شدن آن می‌شود
- پهن کردن فرش‌ها بر روی سطوح آهکی، سفالی و گچی باعث پوسیدگی می‌شود
- عدم استفاده از روفرشی و پا خوردگی و سائیدگی فرش در بلندت ایجاد پوسیدگی می‌شود؛ بنابراین شستن روفرشی و استفاده همیشگی از آن به افزایش طول عمر فرش و سلامت آن کمک می‌کند.
- قرارگیری فرش‌ها زیر نور مستقیم خورشید برای مدت‌های طولانی
تعمیر و رفع پوسیدگی های فرش
لازم است که در نگهداری و مراقبت از فرش‌ها همت و دقت ویژه‌ای بشود چراکه معمولاً پوسیدگی‌های فرش به‌گونه‌ای هستند که افراد کمتری متوجه آن خواهند شد و ممکن است که حتی قابل تعمیر و ترمیم نباشند. ترمیم ریشه، بیدزدگی، رفع پارگی، رفع پوسیدگی و … نیاز به مهارت و تخصص دارند و فقط کارشناسان متخصص باید اقدام به انجام کنند و افراد عادی نباید به‌هیچ‌عنوان دست به تعمیر و ترمیم فرش بزنند چراکه ممکن است باعث آسیب‌های بیشتر آن بشوند.
جمع‌بندی نهایی
فرش‌ها از مهم‌ترین ارکان دکوراسیون و تزئینات داخلی هستند و لازم است که در نگهداری و مراقبت از آن‌ها توجه ویژه‌ای شود. از پوسیدگی یکی از مهم‌ترین مشکلاتی است که ممکن است برای فرش‌ها ایجاد شود و مهم‌ترین دلایل آن نیز عواملی همچون رطوبت، شستشوی نامناسب، استفاده از شوینده‌های نامرغوب، استفاده نادرست از فرش، فشار زیاد، عدم جابجایی و … هستند. برطرف کردن پوسیدگی‌ها و تعمیر فرش نیز نیاز به مهارت و تخصص بالایی داشته و فقط کارشناسان متخصص قادر به انجام آن هستند.
