قالیشویی سنتی قدیمی در میان ایرانیان است. تاریخ استفاده از فرش در ایران به گذشته‌های دور برمی‌گردد. این کشور که یکی از صادرکنندگان مطرح فرش در جهان است، بهترین فرش‌های دنیا را تولید و به جهان عرضه می‌کند. از دیرباز و ابتدای استفاده از فرش، ایرانیان فنون مختلفی برای شستن آن به کار گرفته‌اند. قالیشویی سنتی یکی از همین روش‌ها است که از گذشته برای ایرانیان به یادگار مانده است.
با پیشرفت تکنولوژی و افزایش تنوع در جنس و نوع فرش‌ها این روش نیز در حال تغییر و تحول بوده و با روش شستشوی مکانیزه و مدرن در حال جایگزین شدن است. مشکلاتی که قالیشویی سنتی در فرش‌های ارزشمند ایجاد می‌کرد، گرایش به قالیشویی به روش مدرن را در افراد افزایش داده است. در این مطلب معایب قالیشویی سنتی مرور شده و علت جایگزین شدن آن با روش قالیشویی مدرن مورد بررسی قرار می‌گیرد.
مشکلات قالیشویی سنتی
خاک گیری سنتی
در روش سنتی شستشوی فرش، خاک گیری به وسیله دست انجام می‌شد، در این فرآیند، گاهی فرش بخاطر تکاندن غلط، سریع و با زور زیاد، پاره می‌شد. در فرش‌های قدیمی‌تر که حساس‌تر هستند، ضربات وارده به آن هنگام خاک گیری آسیب‌های جدی را به فرش وارد می‌کرد. نیروی انسانی که در این عملیات به کار گرفته می‌شد، به مرور زمان خسته شده و همین موجب می‌شد که این کار گاهی با خستگی و سرسری نیز انجام شود.
این در حالی است که امروزه با تکنولوژی‌های پیشرفته، فرآیند خاک گیری و پرزگیری فرش با دستگاه‌های مخصوص خاک گیری انجام می‌شود. اینگونه علاوه بر اینکه از اتلاف انرژی سرمایه انسانی کاسته شده و زحمت کارگران کمتر می‌شود، فرآیند خاک گیری با حساسیت بیشتری انجام شده و به صورت یکدست صورت می‌گیرد. همچنین پیش از انجام عملیات بررسی دقیق وضعیت فرش مانع از بروز هرگونه آسیب به این کالای ارزشمند می‌شود.
شستشوی سنتی
زمانی که تعداد زیادی فرش برای شستن وجود داشته و افراد باید در زمان اندک اجناس زیادی را به مشتریان متعدد تحویل دهند، به مرور توان خود را از دست داده و ضعیف می‌شوند. این کار علاوه بر همراه داشتن آسیب جسمی به کارگران، کیفیت شستشو را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. گاهی بلند کردن و جا به جا کردن فرش‌های خیس سنگین با دست فرش را پاره کرده و خسارات جبران ناپذیری را به همراه خواهد داشت.
در فرآیند آبکشی و کر دادن فرش نیز کارگران زحمت زیادی باید بکشند. دستگاه‌های قدیمی مخصوص شستن فرش یا شلاق زدن آن، متن و ریشه‌های فرش را تخریب می‌کند. در دستگاه‌های سنتی آبگیری فرش، در صورت عدم تنظیم صحیح یا بروز خطای انسانی، امکان پاره شدن فرش وجود دارد. این در حالی است که تجهیزات پیشرفته امروزی در شستشوی فرش علاوه بر عدم فرسودگی نیروی کار، کلیه عملیات را مکانیزه و تسریع می‌کند.
خشک کردن سنتی فرش
در قالیشویی سنتی فرش‌ها در محیط باز و زیر نور مستقیم خورشید خشک می‌شوند. در این شرایط در صورتی که وضع آب و هوا نامناسب باشد، خشک شدن فرش در روزهای برفی و بارانی زمان زیادی خواهد برد. قرار گرفتن فرش در محیط باز آن را در معرض انواع آلودگی‌های محیطی قرار داده و در روزهایی که آلودگی هوا زیاد باشد، گرد و غبار دوباره روی فرش نشسته و کلیه زحمات بر باد می‌رود.
همچنین قرار گرفتن فرش در زیر نور مستقیم خورشید موجب آسیب دیدن تار و پود آن می‌شود. خشک کردن فرش در محیط باز مشکل مواجهه این کالای ارزشمند با جانوران و حیوانات را نیز به همراه دارد. این در حالی است که در روش‌های جدید و مدرن، فرش در خشک کن قرار گرفته و به صورت یکدست در گرمخانه مجهز خشک می‌شود و دیگر در معرض جانوران، نور آفتاب و آلودگی نخواهد بود و همچنین فرآیند خشک شدن تسریع میگردد.
دستگاه‌ها و مواد شوینده سنتی
پودرهای رختشویی و مواد شوینده قدیمی که در قالیشویی سنتی به کار می‌روند، باعث زرد شدن متن و ریشه‌های فرش و همچنین خشک شدن آن می‌شوند. دستگاه‌های جدید علاوه بر اینکه برای انواع فرش با تکنولوژی روز دنیا تنظیم شدهاند، مزایای دیگری همچون استفاده از فشار آب برای خارج کردن آب کثیف را دارند که بر دستگاه شلاق زن سنتی برتری دارد.
شامپوفرش‌های صنعتی و شوینده‌های تثبیت کننده رنگ فرش در کنار نرم‌کننده‌های مخصوصی که در شستشوی مدرن فرش به کار می‌روند، موجب حفظ رنگ فرش و نرم شدن آن می‌شوند. در شیوه مدرن نیروی انسانی قالیشویی با دانش روز دنیا اقدام به شستن فرش کرده و اطلاعات کافی درباره انواع فرش و مواد شوینده مناسب برای هر نوع جنس فرش را دارد.
دسترسی دشوار به قالیشویی سنتی
امروزه قالیشویی مدرن به صورت آنلاین در خدمت مشتریان خود هستند، مشتریان دیگر بر خلاف شیوه‌های قالیشویی سنتی نیازی به صرف مسافت طولانی ندارند. در شیوه مدرن مشتری درخواست خود را در وبسایت ثبت کرده و کارشناسان در اسرع وقت با وی تماس گرفته و پس از جویا شدن از وضعیت فرش و نوع تقاضای مشتری، فرش را درب منزل تحویل گرفته، لول کرده و در کاور مخصوص در کمترین زمان ممکن به وی تحویل می‌دهند.
این در حالی است که در قالیشویی سنتی، مشتری باید زمان زیادی را به محل قالیشویی برود، حمل قالی برای وی دشوار خواهد بود و همچنین از نحوه صحیح جمع کردن قالی مطلع نبوده و ممکن است خود موجب آسیب زدن به فرش شود. امکان پیگیری آنلاین شستشوی فرش نیز خیال مشتری را راحت کرده و در وی اطمینان خاطر ایجاد می‌کند، اینگونه دیگر نیازی به صرف زمان طولانی در فهرست انتظار تماس تلفنی نیست.
