یکی از مهم‌ترین دلایلی که می‌تواند باعث خراب شدن ظاهر فرش‌ها و از بین رفتن زیبایی آنها شود سوختگی است که می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی همچون قرار گرفتن اتو لباس بر روی آن، افتادن زغال داغ، خاکستر سیگار و قرار دادن اجسام داغ بر روی فرش باشد. ترمیم سوختگی فرش می‌تواند به روش‌ها مختلفی انجام شود و درصورتی‌که سوختگی عمق و مساحت زیادی نداشته باشد می‌توان مجدداً از آن استفاده نمود. به‌صورت کلی ترمیم آسیب‌هایی همچون سوختگی یک کار کاملاً تخصصی است و افراد عادی قادر به انجام آن نخواهند بود به همین دلیل شرکت‌های قالیشویی تهران از افراد مجرب و متخصص برای انجام امور رفوگری و ترمیم فرش‌ها استفاده می‌کنند. در ادامه مطلب به بررسی کامل نحوه ترمیم سوختگی انواع فرش‌ها پرداخته خواهد شد.
رفع سوختگی گلیم و گبه
گلیم و گبه جزو زیباترین و نفیس‌ترین فرش‌های ایرانی هستند. در وهله اول سعی کنید که روی اینگونه فرش‌ها کاری انجام ندهید که منجر به سوختگی یا هر آسیب دیگری شود. رفوی سوختگی فرش در این موارد خاص ساده نیست و احتیاج به مهارت و تخصص دارد.
مثلا تار و پود گلیم پشمی است و از بین بردن سوختگی پشم کار سختی است. کاری که متخصصان و متبحران این حوزه هم با احتیاط و ظرافت زیادی باید انجامش دهند. اگر این مشکل برای گلیم شما اتفاق افتاد پیشنهاد ما این است که پیش از هر اقدام نسنجیده‌ای، با یک متخصص مشورت کنید و کار تعمیر گلیم را به فردی حرفه‌ای در خدمات قالیشویی بسپارید.
فرش گبه نیز بافت ظریفی دارد و گره‌هایی با چفت و بست محکم. پرزهای این فرش نسبت به گلیم بلندتر هستند. رفع سوختگی این قالیچه‌های زیبا، بستگی به میزان و ابعاد و عمق سوختگی دارد. اگر سوختگی ناچیز و سطحی باشد ممکن است با قرار دادن پیاز یا یخ روی پرزهای زرد و آسیب‌دیده مشکل حل شود.
اما در صورت ایجاد سوختگی عمیق، بهتر است این کار را به دست کارشناس با تجربه بسپارید. تعمیرکار متخصص الیاف را به دقت بررسی کرده و برای رفو و ترمیم آنها با احتیاط اقدام می‌کند، طوری که سطح گبه یکدستی و زیبایی خودش را حفظ کند.
روش رفع سوختگی فرش
به‌صورت کلی می‌توان گفت روش‌ها و راهکارهای متعددی برای رفع سوختگی فرش وجود دارند که هرکدام می‌توانند تحت تأثیر شرایط و فاکتورهای مختلفی باشند. به‌صورت کلی برای انتخاب روشهای ترمیم سوختگی فرش‌ها لازم است که ابتدا نوع سوختگی آن مشخص شود. همان‌طور که گفته شد فرش‌ها می‌توانند در اثر عواملی همچون شمع، زغال، اتو، جسم داغ و … دچار سوختگی شوند. مهم‌ترین عاملی که در از بین بردن سوختگی نقش پررنگی دارد میزان سوختگی بر جای مانده و سرعت عمل افراد برای از بین بردن آن است.
هرچقدر که سوختگی زمان بیشتری بر روی فرش باقی بماند پرزهای اطراف و زیرین بیشتر رنگ سوختگی را به خود گرفته و در نتیجه ماندگاری آن بیشتر شده و ترمیم آن سخت‌تر می‌شود. هرچند که استفاده از موادی همچون سرکه سفید و جوش‌شیرین می‌تواند در از بین بردن جای سوختگی مؤثر باشد اما زمانی که سوختگی موجود در فرش‌ها عمیق و واقعی باشد باید از روشهای تخصصی‌تر استفاده کرد.
چند نکته درباره رفع سوختگی فرش
برای برطرف کردن سوختگی فرش در خانه سعی کنید حتما نکات احتیاطی که به آنها اشاره می‌کنیم را مد نظر قرار دهید.
1.تا جایی که ممکن است سعی کنید از مواد شیمیایی برای رفع سوختگی استفاده نکنید چون این مواد ممکن است به الیاف فرش آسیب بزنند.
2. از هر روشی که برای رفع سوختگی استفاده کردید، فرش را حتما با آب سرد شستشو دهید. استفاده از آب داغ احتمال آسیب دیدن رنگ فرش در محل سوختگی را به همراه دارد.
3. رفع سوختگی موکت شباهت‌های زیادی به رفع سوختگی فرش دارد، اما برای موکت اصلا از محلول قلیایی یا آمونیاک استفاده نکنید.
3. ترمیم سوختگی فرش کار بسیار ظریف و حساسی است. بنابراین سعی کنید در شرایطی که تمرکز و دقت کافی دارید این کار را انجام دهید تا بیشتر باعث خرابی فرش نشوید.
4. اگر تصمیم گرفتید فرش نفیسی را برای رفوی سوختگی فرش به قالیشویی بفرستید، حتما از تجربه و مهارت فرد تعمیرکار اطمینان حاصل کنید.
رفع سوختگی فرش با سیگار
زمانی که فرش‌ها توسط خاکستر سیگار دچار سوختگی می‌شوند می‌توان برای از بین بردن آن از روشهای مختلفی استفاده کرد. البته باید به میزان و عمق سوختگی توجه ویژه‌ای شود.
- در روش اول برای تعمیر فرش و از بین بردن اثرات سوختگی می‌توان از موچین یا قیچی استفاده کرد. اگر میزان سوختگی قابل توجه و زیاد باشد می‌توان سطح فرش را با استفاده از قیچی یا حتی ریش‌تراش برید. این کار باید حتماً با دقت بالایی انجام شود تا باعث گودی در قسمت سوخته فرش نشود. بعد از برش دادن بخش‌های سوخته می‌توان با جاروبرقی آن را تمیز کرد و چنانچه اثرات آن باقی مانده بود دوباره آنها را برش داد.
- در روش دوم و زمانی که میزان سوختگی کم باشد می‌توان از سمباده استفاده کرد. در این مرحله می‌توان محل سوختگی را سابید و خرده‌های جمع شده را با جاروبرقی پاک کرد. سپس می‌توان با ماساژ دادن محل سوختگی پرزهای فرش را یکدست کرد.
- برای آنکه محل سوختگی به‌خوبی از بین برود لازم است که بعد از استفاده از هرکدام از روشهای گفته شده از محلول آب‌اکسیژنه و آب معمولی استفاده کرد و محل ترمیم سوختگی فرش را تمیز کرد. همچنین می‌توان مقداری از پرزهای سالم را از بخش‌های مختلف فرش جدا کرده و به محل سوختگی چسباند.
ترمیم سوختگی فرش با زغال
یکی دیگر از رایج‌ترین نوع سوختگی‌ها در فرش‌ها سوختگی ناشی از زغال است. برای از بین بردن این نوع از سوختگی‌ها نیز می‌توان از سمباده و قیچی استفاده کرد و بعد از ترمیم سوختگی فرش ماشینی یا دستبافت محل سوختگی را با لایه ضخیمی از محلول شامپو فرش پوشاند و تا خشک شدن کامل آن صبر کرد. بعد از این کار لازم است که محل سوختگی را با جاروبرقی تمیز کرد. چنانچه آثار سوختگی همچنان باقی مانده بود می‌توان از محلول رنگ ضعیف استفاده کرد و سپس یک وسیله سنگین را بر روی آن قرار داد.
برای این کار نباید از صابون استفاده شود و نباید اجازه داد که فرش بیش از اندازه خیس شود. چنانچه میزان سوختگی عمیق و زیاد باشد حتماً باید از خدمات قالیشویی و رفوگری حرفه‌ای استفاده شود. چراکه در این شرکت‌ها رفوگری، با وسایل استاندارد و مواد مخصوص انجام می‌شود.
برطرف کردن سوختگی‌های فرش با اتو
قرار دادن اتوی داغ لباس بر روی فرش نیز می‌تواند یکی از عوامل اصلی سوختگی فرش‌ها باشد و برای برطرف کردن این مشکل می‌توان از مواد خانگی مختلفی همچون پیاز استفاده کرد. در این روش ابتدا باید چند عدد پیاز را نصف کرده و به مدت چند دقیقه آن را بر روی محل سوختگی قرار داد. بعد از چند دقیقه باید پیازها را برداشته و جای آن را با استفاده از آب سرد شستشو داد. استفاده از پیاز می‌تواند برای ترمیم سوختگی‌های سطحی مناسب باشد اما اگر سوختگی‌های عمیق فرش و گسترده باشد حتماً باید از خدمات فرش شرکت‌های قالیشویی استفاده کرد.
ترمیم سوختگی فرش با شمع
سوختگی فرش با شمع یکی از رایج‌ترین انواع سوختگی‌ها است. برای ترمیم سوختگی فرش با شمع در قدم اول لکه شمع ذوب شده را به کمک یک دستمال خشک از روی فرش بردارید. حواستان باشد دستمال را بر روی لکه نکشید. این کار را باید به آرامی انجام دهید که لکه شمع بیشتر از این بر روی فرش پخش نشود.
سپس برای رفع سوختگی، آن قسمت را به کمک یک ابزار از روی فرش بتراشید. در مرحله بعد، برای پاک کردن لکه باقی مانده یک دستمال تمیز نخی بر روی لکه بگذارید و به آرامی روی آن اتو بکشید. دقت کنید حرارت اتو باید ملایم باشد. پس از انجام تمامی این کارها برای منظم کردن تار و پود فرش‌ها میتوانید فرش را با برس مخصوص شانه بکشید.
رفع سوختگی‌های فرش با قابلمه
سوختگی ناشی از قابلمه، ماهیتابه و سایز لوازم داغ دیگر نیز از رایج‌ترین نوع سوختگی‌های فرش است و می‌تواند ظاهر فرش را کاملاً تحت تأثیر قرار بدهد. برای ترمیم و رفوگری فرش سوخته ناشی از قابلمه و … می‌توان مراحل زیر را انجام داد:
- ابتدا باید مقداری یخ را بر روی محل سوختگی قرارداد و محل سوختگی را با آن مالش داد.
- زمانی که دمای پرزهای فرش به حد قابل توجهی کاهش پیدا کرد باید با استفاده از یک شانه با دندانه‌های ریز محل سوختگی را شانه کرد.
- بعد از شانه کردن فرش باید با یک دستمال تمیز رطوبت فرش را خشک کرده و مراحل گفته شده را دوباره تکرار کرد.
- در نهایت برای رفع رنگ زرد سوختگی فرش باید از محلول آب‌اکسیژنه و آب معمولی (نسبت یک‌به‌ده) استفاده کرد.
رفع سوختگی فرش دستباف
معمولاً فرش‌های دستباف با استفاده از مواد کاملاً طبیعی ساخته می‌شوند از مقاومت بالایی در برابر سوختگی برخوردار هستند. بهترین روش برای برطرف کردن سوختگی فرش دستبافت استفاده از خدمات بهترین قالیشویی است اما اگر بخش سوخته خفیف و سبک بود می‌توان از مراحل زیر برای برطرف کردن آن استفاده کرد.
- ابتدا باید سطح سوختگی را به آهستگی سنباده کشید و محل سوختگی را جارو کشید.
- در مرحله دوم باید تعدادی پیاز را نصف کرده و بر روی محل سوختگی قرارداد و بعد از نیم ساعت آن را برداشت و با یک دستمال محل آن را تمیز کرد.
- با استفاده از مقداری یخ باید دمای محل سوختگی را کاهش داد.
- سپس باید محل سوختگی را با استفاده از یک برس مناسب شانه کرد و دوباره آن را جارو کرد.
ترمیم سوختگی فرش ماشینی
فرش‌های ماشینی از محبوب‌ترین نوع فرش‌ها هستند و امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته اند. برای ترمیم فرش سوخته ماشینی می‌توان مراحل زیر را انجام داد:
- ابتدا باید محل سوختگی را سمباده کشید و آن را با جاروبرقی تمیز کرد.
- باید الیاف سوخته را با استفاده از یک قیچی جدا کرد.
- برای از بین بردن سوختگی‌های باقی ماند می‌توان یک دستمال را به محلول آب، مایع ظرف‌شویی و سرکه آغشته کرده و آن را تمیز کرد.
- محل سوختگی را با اسپری آب خیس کرده و اجازه داد تا کاملاً خشک شود.
چنانچه در این مراحل سوختگی کاملاً برطرف نشد می‌توان از موچین برای جدا کردن الیاف سوخته شده استفاده کرد و سپس پرزهای جدید را به محل سوختگی چسباند و در نهایت محل ترمیم شده را شانه کرد تا به حالت طبیعی برگردد.
ترمیم سوختگی در منزل
نمایان شدن اثر سوختگی بر روی فرش، مشکلی رایج است که راه حل‌های مختلفی دارد. میزان سوختگی فرش در رفع آن نقش مهمی ایفا می‌کند. همچنین اثر و ترمیم سوختگی بر روی فرش ماشینی و دستباف با هم متفاوت است. برای ترمیم فرش باید دید که میزان سوختگی تا چه حدی است. اگر سوختگی سطحی باشد حتما برطرف می‌شود، اما اگر فرش شما در اثر سوختگی پاره شده باشد امکان ترمیم وجود ندارد و یا در صورت امکان، ظاهر فرش شما مانند روز اول نخواهد شد.
رفو کردن فرش ماشینی سوخته با موچین در خانه ممکن است اما بخاطر داشته باشید که این کار فرآیندی تخصصی بوده و انجام اشتباه آن ممکن است بیشتر موجب آسیب فرش شود. دقت کنید که در قالیشویی‌ها مواد شوینده متناسب با فرش استفاده می‌شود و نوع عملکرد شستشو و دستگاه‌های مورد استفاده متفاوت است. میتوانید قبل از سپردن فرش خود به قالیشویی از نرخ قالیشویی مطلع شوید.
