آیا در مبل شویی از هر نوع شوینده‌ای استفاده می‌کنید؟ و یا برای هر نوع مبل با هر نوع پارچه فقط یک نوع شوینده را می‌شناسید؟ در این صورت تا چه اندازه از عوارض استفاده نادرست از مواد شوینده در مبل شویی مطلع هستید؟ کمرنگ شدن پارچه، ظاهر شدن لکه‌های شیمیایی و یا تغییر رنگ ناهمسان تازه مشکلات مقدماتی است. زیرا برخی از شوینده‌ها آنقدر قوی هستند که ممکن است باعث آسیب فیزیکی به پارچه مبل شوند.
برای مبل شویی قبل از هر چیز شوینده مناسب نوع پارچه مبل را پیدا کنید. در غیر این صورت ممکن است با عوارض استفاده نادرست از مواد شوینده در مبل شویی روبرو شوید که جبران ناپذیر است. حتی ممکن است زمینه ساز بوی بد و یا مشکلات تنفسی و آلرژی شوند. در مراکز قالیشویی از شوینده‌های استاندارد و تخصصی هر نوع پارچه مبلی استفاده می‌کنند. با این حال اگر در خانه دست به کار هستید، بهتر است تا از این عوارض مطلع باشید و از بهترین نوع شوینده برای مبلمان خانه تهیه کنید.
انواع عوارض استفاده از شوینده‌های نامناسب
عوارض استفاده نادرست از مواد شوینده در مبل شویی شامل تمام مشکلات چه برای مبل و چه برای سلامتی انسان‌ها می‌شود. عوارض شوینده‌های نامناسب را در دو گروه قرار می‌دهیم:
- عوارض روی خود مبلمان و پارچه
- عوارض بر سلامت افراد
در یک مرکز قالی شویی معتبر قطعاً شناخت کافی از تمام شوینده‌ها وجود دارد و بهترین‌ها را برای هر نوع مبل انتخاب می‌کنند. اما معمولاً در خانه و افراد کم تجربه ممکن است برای برخی از کثیفی‌های خاص مانند لکه‌ها سراغ شوینده‌هایی بروند که زمینه ساز مشکلات زیادی هستند. برخی از این شوینده‌ها هر دو نوع عوارض را دارند.
عوارض روی مبلمان و پارچه
شوینده نامناسب مبل شویی عملاً تهدید بزرگی برای پارچه‌های حساس مبلی است. از طرفی گاهی این آسیب‌ها آنقدر جدی هستند که هیچ راه بازگشتی وجود ندارد. اشتباهات رایج شستشوی مبلمان مانند:
کمرنگ شدن پارچه مبلی
کمرنگ شدن یا سفید شدگی یکی از رایج‌ترین و جبران ناپذیرترین عوارض استفاده نادرست از مواد شوینده در مبل شویی است. رنگ پارچه‌های مبلی از طریق مولکول‌های رنگی پیگمنت ایجاد می‌شوند که به الیاف پارچه متصل می‌شوند. اما بسیاری از مواد شوینده نامناسب مبل شویی و قوی حاوی عامل اکسید کننده ساختار مولکولی رنگدانه‌ها را می‌شکنند. سفید کننده‌های کلردار مانند وایتکس و یا سفید کننده‌های اکسیژنی یا شوینده‌های قلیایی از این دست هستند. اکثر افراد در خانه و برای از بین بردن لکه‌ها سراغ شوینده‌های نامناسب مانند سفید کننده‌های کلردار (وایتکس) می‌روند. اما مقدار کمی از همین شوینده در آب می‌تواند فاجعه آمیز باشد.
ظاهر شدن لکه‌های شیمیایی
لکه‌های شیمیایی از عوارض شایع و بسیار آزاردهنده شوینده‌های نامناسب است. این لکه‌ها در واقع باقیمانده خشک شده مواد شیمیایی، کف صابونی و یا مواد نرم کننده هستند که به دلیل شستشو یا آبکشی ناقص روی پارچه یا درون الیاف آن باقی می‌مانند.
اگر از مقدار بسیار زیاد مواد شوینده مستقیم روی پارچه اسپری کنید و مالش دهید، خطر ظاهر شدن این لکه‌ها زیاد است. حتی آبکشی ناکافی باعث می‌شود تا بخشی از مواد شوینده در عمق پارچه و یا لایه‌های زیرین باقی بمانند. در این صورت پس از خشک شدن پارچه مبلی این شوینده‌های باقیمانده به حالت رسوب چسبنده روی سطح یا درون بافت پارچه ظاهر می‌شوند. معمولا لکه‌های سفید یا کدر، باقیمانده کف یا خود ماده شوینده هستند. اما لکه‌های چسناک و یا روغنی در اثر باقی ماندن نرم کننده‌ها ظاهر می‌شوند.
تغییر رنگ ناهمسان
تغییر رنگ ناهمسان از وحشتناک‌ترین و غیرقابل برگشت‌ترین عوارض استفاده نادرست از مواد شوینده در مبل شویی است. این پدیده زمانی رخ می‌دهد که رنگ‌های استفاده شده در پارچه مبلی ثبات لازم را ندارند و با تحریک یک شوینده قوی از پارچه جدا شده و به مناطق دیگر آن سرایت می‌کنند.
ثبات رنگ از جمله نکات فنی برای ارزیابی کیفیت پارچه مبلی است. اما همه پارچه‌ها ثبات رنگ خوبی ندارند. مشکل زمانی ایجاد می‌شود که رنگ‌های شناور در آب به جای آنکه کاملاً دفع شوند، روی قسمت‌های دیگر مبل رسوب می‌کنند. آب داغ اصلی‌ترین عامل تحریک کننده برای جدا شدن رنگ پارچه است. اما شوینده‌های قلیایی قوی و یا شوینده‌های دارای سفید کننده نیز مستعد جدا کردن پیوند رنگدانه از روی الیاف پارچه هستند.
پارگی و ساییدگی پارچه مبلی
پارگی‌ها و یا ساییدگی‌ها در اثر استفاده نادرست از مواد شوینده نوعی آسیب مکانیکی است که به آرامی و به صورت تدریجی رخ می‌دهد. این آسیب برخلاف تغییر رنگ که یک مشکل شیمیایی است، به علت تخریب فیزیکی الیاف پارچه ظاهر می‌شود.
بسیاری از مواد شوینده قوی خصوصا شوینده‌هایی که PH بسیار بالایی دارند (شوینده‌های قلیایی) و یا شوینده‌ها با PH بسیار پایین (اسیدی) به ساختار شیمیایی الیاف پارچه حمله می‌کنند. تا جاییکه می‌توانند پیوندهای مولکولی بین زنجیره‌های پلیمری در الیاف مصنوعی مانند پلی استر یا نایلون را بشکنند. در این صورت ممکن است ظاهر پارچه کاملاً سالم باشد، اما در واقع قابلیت الاستیسیته و استحکام کششی خود را از دست داده و کاملاً شکننده هستند. حالا اگر از ابزار نامناسب مثلاً یک برس روی مبل را بسایید، به سادگی این پارچه‌های سست از هم گسیخته و پاره می‌شوند.
آسیب شیمیایی به یکباره ظاهر نمی‌شود، بلکه نشانه‌های اولیه مانند پرز دادن شدید، کدر شدن، از بین رفتن درخشندگی و ایجاد سوراخ‌های ریز را به دنبال دارند. در مراکز قالیشویی تهران کاملا حساب شده از شوینده‌های قوی بازی و یا اسیدی استفاده می‌کنند.
مطلب مرتبط: چگونه مبل چرم سفید را تمیز کنیم؟
تخریب چسب و اتصالات مبل
یک شوینده نامناسب مبل شویی اسیدی و یا بازی می‌تواند در لایه‌های زیرین و بخش‌های پنهان نفوذ کرده، چسب‌ها و اتصالات مبل را ضعیف و فرسوده سازند. قطعا تخریب ظاهری را سریعا مشاهده می‌کنید و جلوی آن را می‌گیرید. اما تخریب چسب و اتصالات در لایه‌های زیرین رخ داده و زمانی متوجه این مشکل هستید که دامنه خسارات و عوارض استفاده نادرست از مواد شوینده در مبل شویی بسیار زیاد شده است.
چسب زیر پارچه، درزها، چسب دوخت‌ها، اتصالات چوبی با MDF و اتصالات فلزی از جمله بخش‌های آسیب پذیر هر مبل هستند. یک ماده شوینده قوی و نامناسب به مانند یک حلال شیمیایی عمل کرده و چسب‌های مبل را در خود حل می‌کند.
و یا ممکن است همراه با رطوبت تا عمق لایه‌های زیرین نفوذ کرده و باعث باد کردن و تغییر شکل اسکلت چوبی مبل شود. زنگ زدگی و یا فرسودگی بخش‌های فلزی نیز دور از ذهن نیست. در صورت مشاهده این نشانه‌ها تخریب چسب و یا اتصالات مبل را بررسی کنید. مواردی مانند:
- شل شدن پارچه یا برآمدگی در سطح پارچه مبل
- هر نوع تق تق کردن و یا لقی مبل
- باز شدن درزهای مبل تا جاییکه می‌توانید دوخت داخل آن را ببینید.
- فرورفتگی‌های غیر یکنواخت
- بوی نم و کپک
بوی نامطبوع و کپک زدن
گاهی عوارض استفاده نادرست از مواد شوینده در مبل شویی صرفاً باعث تخریب‌های سنگین و نابود کننده نیست. مثلاً ممکن است ظاهر مبل شما کاملاً عالی و سرحال باشد، اما بوی نامطبوع و یا بوی نم بدهد. این بوی نامطبوع از باقیمانده شوینده در عمق فوم و یا اسفنج مبل است. محیط دور از دسترس بافت زیر مبل به علت رطوبت و مواد شیمیایی محیط کاملاً ایده‌آل برای رشد انواع کپک‌ها و قارچ‌ها است. این بوی زننده خیلی ماندگار است. احتمالاً دردسرهای زیادی را تحمل خواهید کرد تا از شر بوی نامطبوع خلاص شوید. اما کافی است تا از شوینده‌ی مناسب و روش شستشوی حرفه‌ای استفاده کنید تا دیگر با چالش بوی نم و کپک در مبل روبرو نشوید.
عوارض بر سلامتی افراد
تخریب فیزیکی مبل‌ها اگر چه ناراحت کننده است، اما در نهایت جای نگرانی ندارد و یک چالش مالی است. ولی عوارض استفاده نادرست از مواد شوینده در مبل شویی می‌تواند خیلی نگران کننده‌تر باشد. زمانیکه یک شوینده نامناسب مبل شویی و غیر استاندارد بر سلامت افراد اثرگذار است. عوارضی مانند:
مشکلات تنفسی و آلرژی
تحریک دستگاه تنفسی از جمله عوارض استفاده نادرست از مواد شوینده در مبل شویی است. برخی از این مواد شوینده غیر استاندارد و یا غیر تخصصی فرار هستند. باقی ماندن این مواد داخل بافت پارچه مبل باعث تحریک مجرای تنفسی، سرفه، عطسه، حملات آلرژی و تنگی نفس می‌شود. برخی از شوینده‌های غیر استاندارد نیز مواد حساسیت زا را تولید می‌کنند. تا جاییکه رطوبت ناشی از شستشوی نادرست و خشک شدن ناقص تبدیل به محیط ایده‌آل برای رشد کپک و قارچ می‌شود. در جدول زیر شوینده‌های قوی که زمینه ساز مشکلات تنفسی و آلرژی می‌شوند را بررسی کنید:
| نوع شوینده | ماده شیمیایی تحریک کننده | اثر تنفسی |
| برخی از پاک کننده‌های قوی | ترکیبات آمونیاک |
|
| وایتکس و سفید کننده‌ها | ترکیبات کلر |
|
| برخی از پاک کننده‌های خشک و لکه برها | حلال‌های آلی |
|
| برخی از شوینده‌ها و نرم کننده‌های معطر | عطرها و رایحه‌های مصنوعی |
|
آلرژی‌های پوستی
آلرژی‌های پوستی ناشی یک چالش آزاردهنده و بسیار شایع است و علت آن تماس مستقیم و طولانی مدت پوست با سطح مبلمان آلوده است.
درماتیت تماس تحریکی شایع‌ترین نوع آلرژی پوستی است. در این حالت مواد شیمیایی باقیمانده روی پارچه به طور مستقیم به لایه محافظ پوست آسیب می‌رساند و آن را تحریک می‌کنند. در اثر این تحریک چربی‌های طبیعی پوست از بین رفته و باعث خشکی و ایجاد التهاب می‌شود. اما در موارد دیگر شاهد درماتیت آلرژیک هستیم که نوعی واکنش ایمنی بدن است. قرمزی سطح پوست، خارش شدید، خشکی و پوسته‌ریزی به همراه سوزش و یا احساس گزش از جمله نشانه‌های این نوع آلرژی است. از طرفی ممکن است با چالش‌های جدی مانند کهیر و یا تاول‌های کوچک نیز مواجه شوید. در جدول زیر انواع شوینده‌ها که باعث آلرژی‌های پوستی می‌شوند را بررسی کرده‌ایم:
| منبع آلرژیک | نوع شوینده | نوع واکنش |
| عطرها و رایحه‌های مصنوعی | اکثر شوینده‌ها و نرم کننده‌ها | محرک قوی و آلرژن پوستی |
| مواد نگهدارنده (متیل ایزویتازولینون) | در بسیاری از شوینده‌های مایع | آلرژن بسیار قوی |
| سورفکتانت‌های قوی | برخی از پاک کننده‌ها و چربی برها | محرک اولیه |
| بازدارنده‌های رنگ | برخی شوینده‌های مخصوص | آلرژن |
از کدام شوینده‌ها در مبل شویی استفاده نکنید؟
عوارض استفاده نادرست از مواد شوینده در مبل شویی قطعاً نگران کننده است و گاهاً به چالش‌های جبران ناپذیری می‌انجامد. مشکلات تنفسی و یا آلرژی‌ها چیزی نیست که به سادگی از کنار آنها عبور کنید. بهترین قالیشویی در تهران کاملاً تخصصی از شوینده‌های مناسب برای شستشوی مبل استفاده می‌کند. در مبل شویی از این شوینده‌ها استفاده نکنید:
وایتکس ( سفید کننده کلردار)
وایتکس قوی‌ترین شوینده خانگی است که حتی مقدار کمی از آن می‌تواند خسارات شدید به مبل وارد کند. کمرنگ شدن فوری و غیرقابل جبران پارچه، ضعیف کردن الیاف و ایجاد بوی سمی عوارض استفاده از وایتکس هستند. وایتکس برای سفید کردن لباس‌های سفید طراحی شده و نباید برای لکه بری مبل‌های رنگی استفاده شود. این ماده اصلا شوینده مناسب مبل شویی نیست.
جوهر نمک (اسید هیدروکلریک)
عجیب‌ترین اتفاق، استفاده از جوهر نمک به عنوان شوینده و لکه بر مبلمان است و متاسفانه خیلی‌ها در مواجه با لکه‌های سرسخت سراغ این شوینده بسیار قوی می‌روند. اما قطعاً تازه بعد از سوراخ شدن پارچه، از بین رفتن رنگ و یا آسیب به اتصالات چوبی و فلزی است که متوجه اشتباه خود می‌شوند. جوهر نمک شوینده سطوح سختی مانند سنگ و سرامیک است و اصلاً گزینه مناسب لکه بری مبلمان نیست.
پودر لباسشویی
پودر لباسشویی در فرایند شستشوی ماشینی به طور کامل از لباس‌ها خارج می‌شود. اما اگر به عنوان شوینده مبلمان استفاده کنید، در هنگام خارج کردن آن با مشکل مواجه هستید. در این صورت ظاهر شدن لکه‌های سفید، باقی ماندن کف در پارچه و ساییدگی الیاف اجتناب ناپذیر است. پودرهای لباسشویی دارای آنزیم‌های قوی برای شستشوی لباس‌ها در آب زیاد هستند و اصلاً گزینه مناسب مبل شویی نیست.
مایع ظرفشویی
یکی از عجیب‌ترین تصمیم‌ها، استفاده از مایع ظرفشویی برای مبل شویی است! اگر این اشتباه را کنید، قاعدتاً با چالش سطح چسناک مبل روبرو هستید که به راحتی گرد و غبار را جذب می‌کند. همچنین مایع ظرفشویی می‌تواند پوشش ضد لک پارچه مبل را به طور کامل بشوید. مایع ظرفشویی یک شوینده برای چربی زدایی است و هرگز شوینده مناسب مبل شویی نیست.
تینر، استون و الکل‌های صنعتی
حلال‌های قوی مانند تینر، استون و یا الکل‌ها اصلاً گزینه مناسب برای لکه بری مبلمان نیستند. این حلال‌ها خیلی سریع چسب پارچه را در خود حل کرده و به رنگ پارچه آسیب می‌زنند. حتی می‌توانند پوشش محافظ ضد لک پارچه مبلی را تخریب کنند. ذات تینر و استون برای رقیق کردن رنگ و لاک است و قاعدتاً رنگ مبل شما را تهدید می‌کنند.
شوینده‌های مخصوص فرش
از شوینده‌های غلیظ مخصوص فرش و موکت اصلاً برای مبل شویی استفاده نکنید. زیرا این شوینده‌ها باید به طور کامل آبکشی شوند و هرگز نمی‌توانید مرحله آبکشی فرش را در مبل‌ها اجرا کنید. در این صورت مواد شیمیایی این شوینده‌ها در عمق پارچه مبل می‌ماند و بوی بسیار نامطبوعی تولید می‌کنند.
شوینده‌های قلیایی قوی
این شوینده‌ها با PH بالا از قوی‌ترین نوع شوینده‌ها هستند که صرفاً برای برخی شرایط خاص استفاده می‌شوند و اصلاً برای مبل شویی مناسب نیستند. مقدار کمی شوینده قلیایی باعث تخریب سریع رنگدانه‌ها، سست کردن الیاف پارچه و حتی تحریک شدید پوستی می‌شود.
شوینده‌های اسیدی
این شوینده‌ها دارای PH بسیار پایین هستند. به عنوان مثال پاک کننده‌های سرویس بهداشتی در این دسته‌بندی قرار می‌گیرند. به هر حال واژه اسیدی کافی است تا متوجه شوید که با چه نوع شوینده‌های قوی روبرو هستید. شوینده‌هایی که می‌توانند باعث خوردگی الیاف، ایجاد لکه‌های شیمیایی، بوی بسیار تند و تخریب شدید مبلمان شوند.
نرم کننده پارچه
استفاده از نرم کننده پارچه با هدف نرم کردن سطوح پارچه‌ای مبل یک سوءتفاهم بزرگ است. اگر فکر می‌کنید که نرم کننده پارچه می‌تواند سطوح مبلمان خانه را هم نرم و لطیف کند، سخت در اشتباه هستید. این نرم کننده‌ها برای اثربخشی در آب زیاد فرموله شده‌اند و استفاده از آنها در مبل شویی باعث ایجاد لایه چسبناک، کاهش جذب هوا و حساسیت‌های پوستی می‌شود. نرم کننده‌ها شوینده مناسب مبل شویی نیستند.
شوینده‌های معطر
این شوینده‌ها گول زننده هستند و عملاً خط قرمز استفاده در مبل شویی است. اگر در شوینده خوشبو و به ظاهر دلفریب از رایحه‌های مصنوعی استفاده کرده باشند خطر تحریک پوستی، ایجاد آلرژن و سردرد دارند. همچنین ممکن است باعث ایجاد لکه شوند.
بیشتر بخوانید: شستشوی مبل با بخارشور یا مواد شوینده؟
از کدام شوینده‌ها استفاده کنید
در این مقاله از اول تا همین جا فهرست بزرگی از عوارض استفاده نادرست از مواد شوینده در مبل شویی را بررسی کرده و چندین نوع شوینده ممنوعه را معرفی کردیم. قطعاً همین حالا برایتان سوال است که حالا از کدام شوینده‌ها استفاده کنیم؟
انتخاب شوینده یک بحث کاملاً تخصصی است و به نوع الیاف پارچه مبلی شما بستگی دارد. جهت مشاوره نیز می‌توانید از قالیشویی آنلاین استفاده کنید. ولی در کل باید از شوینده‌های مخصوص مبلمان با PH خنثی یا شوینده‌های هایپرآلرژیک فاقد عطر به عنوان شوینده مناسب مبل شویی استفاده کنید. همچنین محلول ملایم آب و سرکه سفید برای برخی پارچه‌ها مفید است. اما در کل بهترین پیشنهاد تمیز کردن مبل‌ها از طریق روش شستشوی بخار بدون نیاز به شوینده‌های شیمیایی است. برای این منظور می‌توانید از خدمات سفارش آنلاین قالیشویی استفاده کنید.
