آیا میدانید چرا برخی فرشها از همان هفته اول شروع به پرز دادن میکنند؟ شاید فکر کنید این اتفاق تصادفی است، اما پشت آن دلایل فنی و کاملا قابل پیشگیری وجود دارد. عوامل موثر بر پرزدهی فرش بهطور مستقیم به کیفیت مواد اولیه، نحوه تولید نخ و نوع بافت مربوط میشوند. فرشهایی که با نخ بدون آهار، تراکم پایین و دمای غیراستاندارد تولید شدهاند، زودتر شروع به پرز دادن میکنند.
اگر قصد دارید فرشی انتخاب کنید که کمتر دچار این مشکل شود، باید ویژگیهایی مثل نوع نخ، تراکم و شانه را دقیق بشناسید. برای آشنایی با تمام زوایای این مشکل، مطالعه این مقاله در بلاگ قالیشویی نوین را از دست ندهید.
پرزدهی فرش دقیقا چیست و چه زمانی نگرانکننده میشود؟
وقتی فرش نو خریداری میکنید و با پرزهای ریز روی سطح آن یا اطراف خانه مواجه میشوید، ممکن است این سؤال برایتان پیش بیاید که این پرزها طبیعی هستند یا نشانهی مشکلی در فرش است؟ پرزدهی در فرشهای نو بهویژه فرشهای ماشینی با الیاف اکریلیک، پدیدهای رایج است که معمولا در چند هفته اول پس از خرید به وجود میآید.
این الیاف در مراحل اولیه استفاده دچار اصطکاک میشوند و بخشهایی از نخ خاب جدا شده و در قالب پرز ظاهر میشوند. نکته مهم این است که اگر میزان پرزدهی بعد از حدود ۳ تا ۴ هفته کاهش نیابد یا حتی بیشتر شود، باید به بررسی عوامل موثر بر پرزدهی پرداخت.
عوامل موثر بر پرزدهی فرش ماشینی از نگاه تخصصی
در بسیاری از موارد، پرزدهی فرش بهدلیل رعایت نشدن شرایط استاندارد در دمای تولید یا اجرای ناقص فرآیند آهار اتفاق میافتد؛ اما اگر بعد از خرید فرش با این مشکل مواجه شدید، مراقبت صحیح و شستشوی اصولی میتواند تاثیر زیادی در کاهش آن داشته باشد. قالیشویی شرق تهران به عنوان بهترین قالیشویی تهران با بهرهگیری از دستگاههای پیشرفته و رعایت استانداردهای شستشو، به حفظ ساختار نخها و جلوگیری از افزایش پرزدهی کمک میکند. این خدمات، بهویژه برای فرشهایی که دچار پرزدهی اولیه هستند، یک راهحل حرفهای و کاربردی محسوب میشود.
پرزدهی در فرش ماشینی، موضوعی است که برای بسیاری از خریداران فرش دغدغه ایجاد میکند. عوامل موثر بر پرزدهی به مواردی تخصصی و ریشهای در تولید، طراحی و حتی نگهداری فرش مربوط میشود. در ادامه به معرفی این عوامل میپردازیم.
رابطه بین نوع الیاف و میزان پرزدهی
الیاف استفادهشده در بافت فرش، اولین و مهمترین عامل در تعیین میزان پرزدهی آن هستند. نخهایی که در بافت فرش ماشینی به کار میروند، بسته به نوع الیاف، کیفیتهای متفاوتی دارند و همین موضوع مستقیما بر پرزدهی تاثیر میگذارد.
برای نمونه، الیاف اکریلیک ( که پرکاربردترین نوع در صنعت فرش ماشینی ایران هستند) در روزهای اول استفاده، مقدار مشخصی پرزدهی دارند؛ اما اگر این الیاف با روش تثبیت با بخار و گرما آماده شده باشند، میزان پرزدهی آنها بهطرز چشمگیری کاهش پیدا میکند. در مقابل، نخهای بیکیفیت یا پلیاستر، ممکن است پرز ندهند اما این ویژگی، بیشتر به دلیل انسجام بیشازحد و خشکی الیاف است.
برخی واحدهای قالیشویی غرب تهران نیز معتقدند که فرشهای دارای الیاف اکریلیک هیت ست شده، در مقایسه با سایر فرشها، ماندگاری و ظاهر بهتری در طول زمان دارند.
هر چه شانه بیشتر، پرزدهی کمتر؟
شانه فرش، به تعداد گرههای عرضی آن در یک متر گفته میشود. وقتی شانه بالا باشد، گرهها فشردهتر هستند و نخهای خاب در محل خود محکمتر قرار میگیرند. این فشردگی ساختار بافت باعث میشود الیاف سختتر از بدنه فرش جدا شوند.
به همین دلیل، فرشهای ۱۲۰۰ شانه نسبت به نمونههای ۷۰۰ یا ۵۰۰ شانه، پرزدهی بسیار کمتری دارند. اگرچه نمیتوان شانه بالا را تنها عامل تعیینکننده دانست، ولی بدون شک یکی از عوامل موثر بر پرزدهی است که میتوان با دقت در انتخاب آن، از مشکلات بعدی جلوگیری کرد.
در ادامه جهت مطالعه بیشتر شما را به مطالعه مقاله ” چگونه فرش را خوشبو کنیم؟ ” دعوت مینماییم.
نقش تراکم در استحکام الیاف و کاهش پرزدهی
تراکم فرش، تعداد گرههای طولی در واحد سطح است. همانند شانه، تراکم نیز هرچه بیشتر باشد، بافت نهایی فرش محکمتر خواهد بود. در فرشهایی با تراکم پایین، فضای بین الیاف زیاد است و همین موضوع باعث میشود الیاف با فشار یا پاخوردن بهراحتی جدا شده و تبدیل به پرز شوند.
بررسیهای انجامشده روی فرشهای ۱۲۰۰ شانه با تراکم ۳۶۰۰ نشان داده که میزان پرزدهی در آنها کمتر از فرشهای با تراکم پایینتر است. این موضوع نشان میدهد که انتخاب صحیح تراکم، تاثیر قابلتوجهی در کاهش پرزدهی دارد.
تراکم بافت، از عوامل موثر بر پرزدهی
دستگاه ریسندگی و اثر آن بر ساختار نخ فرش
در فرایند تولید فرش ماشینی اگر دستگاه ریسندگی بهدرستی کالیبره نشوند یا دچار استهلاک و فرسودگی باشند، نخهایی که تولید میشوند ساختار ضعیفتری خواهند داشت. این ضعف، یکی از اصلیترین عوامل موثر بر پرزدهی است.
فرشهای تولیدشده با دستگاههای قدیمی یا با تنظیمات غیردقیق، بیشتر دچار پرزدهی میشوند. این موضوع بهخصوص در واحدهایی که از تکنولوژیهای بهروزرسانیشده استفاده نمیکنند بیشتر دیده میشود. استفاده از ماشینآلات جدید با توانایی تنظیم دقیق کشش نخ و تثبیت حرارتی، میتواند میزان پرزدهی را کاهش دهد.
نقش دمای تولید و فرآیند آهار در پرزدهی فرش ماشینی
پرزدهی فرش تنها به نوع نخ یا تراکم آن وابسته نیست، بلکه شرایط فنی خط تولید نیز تاثیر قابل توجهی دارد. یکی از مهمترین این عوامل، دمای کنترلشده در مراحل مختلف تولید بهویژه در فرآیند هیتست (Heat-set) و همچنین کیفیت مرحله آهاردهی نخ است. سایر عوامل موثر در روند تولید در زیر آورده شده است:
- حرارت پایین در خط تولید: اگر دمای تنظیمشده برای تثبیت نخ در مرحله تولید پایین باشد، الیاف بهخوبی به هم نمیچسبند و احتمال پرزدهی در هفتههای اول استفاده افزایش مییابد.
- دمای بیشازحد در هیتست (Heat-set): بالا بودن بیشازحد حرارت در این مرحله باعث ترد و شکننده شدن نخ میشود که بهمرور منجر به شکستگی الیاف و جدا شدن پرزها خواهد شد.
- اهمیت کنترل دقیق دما: دستگاههای مدرن با تنظیم دمای دقیق، به تثبیت بهتر نخ کمک میکنند. این تنظیم دما، یک عامل کلیدی در کاهش میزان پرزدهی نهایی فرش محسوب میشود.
- نقش آهار در انسجام نخ: آهار، مایعی چسبنده است که پیش از بافت به نخ زده میشود. این ماده موجب میشود نخها در هم قفل شوند و کمتر دچار سایش و ریزش الیاف شوند.
- نخ آهارخورده یا بدون آهار: نخهایی که بدون آهار به کار میروند، معمولا زودتر پرز میدهند. درحالیکه نخ آهارخورده در طول زمان مقاومت بیشتری در برابر فرسایش از خود نشان میدهد.
- آهار بیکیفیت، عامل پرزدهی پنهان: حتی اگر از آهار استفاده شود، کیفیت پایین آن یا خشک شدن ناقص میتواند تاثیر معکوس داشته باشد و پرزدهی را افزایش دهد.
بیشتر بخوانید: شست و شوی فرش پرز بلند
جمعبندی
شناخت عوامل موثر بر پرزدهی، گامی موثر در جلوگیری از فرسایش زودهنگام فرش است. کیفیت نخ، روشهای بافت، دستگاههای تولید و فرآیند آهار، همگی در کنار هم روی این موضوع تأثیرگذارند. اگر حتی یکی از این بخشها استاندارد نباشد، احتمال دارد فرش شما بعد از مدتی دچار ریزش پرز شود.
برخی افراد گمان میکنند تنها دلیل پرزدهی، بیکیفیتی فرش است؛ اما واقعیت این است که عوامل زیادی دستبهدست هم میدهند تا این مشکل ایجاد شود. آگاهی نسبت به این عوامل، به مصرفکننده کمک میکند تا در زمان خرید یا نگهداری، تصمیمهای بهتری بگیرد. پیشنهاد میکنیم سری به دیگر مطالب وبلاگ قالیشویی نوین بزنید و پاسخ سوالات خود را پیدا کنید.
سوالات متداول
آیا جاروبرقی پرزدهی فرش را بیشتر میکند؟
اگر جاروبرقی بسیار پرقدرت باشد یا فرش تازه باشد، بله. بهتر است در چند هفته اول، جارو را روی حالت ملایم استفاده کنید.
پرز فرش برای کودکان حساس یا افراد دارای آسم خطر دارد؟
بله پرزهای ریز میتوانند وارد مجاری تنفسی شوند و باعث تحریک دستگاه تنفس در کودکان یا افراد دارای بیماریهای تنفسی شوند.
چرا بعضی فرشها فقط از یک سمت پرز میدهند؟
احتمالا به دلیل تفاوت در فشار دستگاه بافندگی یا تاب نخ در بخش خاصی از فرش است. در چنین مواردی معمولا خط تولید ایراد دارد.