طرح لچک ترنج در فرش

لچک و ترنج فرش چیست؟

اگر نگاهی به گذشته و طرح‌های فرش در قدیم بیندازیم، شاهد طرح‌هایی هستیم که باغ و جوی آب را به تصویر می‌کشیدند. اولین طرح‌های قالی از گلستان و باغ بوده است. در واقع از دیرباز بیشترین طرح در فرش‌های ایرانی طرح لچک و ترنج بوده است. لچک ترنج، مشهورترین طرح قالی در طول تاریخ به شمار می رود. لچک به معنی گوشه، می‌تواند مفهوم این اصطلاح را برساند. به طور کلی به طرح مرکزی فرش ترنج می‌گویند. معنی کلمه‌ای ترنج، میوه بالنگ است. این طرح با اشکال هندسی، طرح گل، پرندگان و نقوش ظریف مزین شده است به طرح‌هایی که در قسمت گوشه فرش است، لچک می‌گویند.

حال لچک ترنج چیست؟ لچک معمولا با طرح ترنج هماهنگ می‌شود که به آن لچک ترنج می‌گویند. منشاء اصلی این طرح به حوض‌های زمان قدیم باز می‌گردد و دارای دو بخش هم‌جوار به نام ترنج هستند. در برخی از فرش‌ها این طرح ساده و در برخی دیگر دایره‌ای شکل می‌باشد.

انواع طرح لچک ترنج

طرح لچک ترنج در فرش‌ها دارای انواع مختلفی می‌باشند. هر یک از طرح لچک و طرح ترنج دارای انواع مختلف و گوناگونی می‌باشد. از انواع طرح لچک می‌توان به لچک تو در تو، لچک مداخل، لچک مداخل کنگره‌ای، لچک چهار ترنج، لچک طره‌ای، لچک قرینه و لچک ترنج ساده شده و لچک ترنج سبک محتشم و …. و از انواع طرح ترنج نیز می‌توان به ترنج هندسی، ترنج تو در تو، ترنج دوگانه، ترنج سه‌گانه، ترنج بیرونی و ترنج میانی، گل ترنج، برگ ترنج، سر ترنج، ته ترنج و …. اشاره نمود. همان‌طور که پیش‌تر به آن اشاره نمودیم، طرح ترنج را در وسط و مرکز فرش اجرا می‌کنند و طرح لچک را در چهار گوشه آن به اجرا در می‌آورند.

به طور کلی طرح لچک ترنج به چند صورت تولید می‌گردد. در نوعی از آن لچک و ترنج ساده و متناسب در بافتی معمولی مورد استفاده قرار می‌گیرند. یک طرح دیگر که به آن طرح ترنج‌دار می‌گویند، قالی فقط دارای ترنج است و در آن لچک وجود ندارد. در نوع دیگر نیز بر خلاف این مدل فقط لچک اجرا شده و طرح ترنج کار نمی‌شود.

لچک چیست؟

کلمه لچک در اصطلاح به معنای گوشه است و در واقع به جایگاه قرارگیری طرح در گوشه زمینه گفته می‌شود. به عبارت دیگر به یک چهارم نقشه میانی فرش با شکل شبیه به هم و یا متفاوت با چهار گوشه دیگر در متن فرش در اصطلاح قالی بافی لچک می‌گویند. این طرح هم در فرش‌های دستباف و هم در فرش‌های ماشینی به اجرا درمی‌آید. این دو نوع فرش در هنگام شستشو دارای هزینه قالیشویی متفاوتی می‌باشند. زیرا دارای ارزش متفاوتی هستند.

ترنج چیست؟

اگر می‌خواهید بدانید ترنج چیست، باید بدانید که ترنج یکی از مشخص‌ترین و مشهورترین طرح در فرش طرح لچک ترنج است. ترنج در معنای لغوی به معنای میوه بالنگ است. اما در طراحی نقشه فرش معمولاً به صورت دایره، بیضی و نوار طراحی می‌شود. به عبارت دیگر ترنج‌ها فضاهای مشخصی در فرش هستند که در درون آن‌ها نقش‌های طراحی شده است. این نقش‌ها از نقش‌های اسلیمی، ختایی و … می‌باشند. این نقش‌ها و طرح‌ها در داخل ترنج، سبب جداسازی نقش ترنج از سایر طرح‌ها شده و آن را تبدیل به یک مدال و کادر در مرکز فرش می‌کند. این امر زیبایی و جلوه ترنج را دو چندان می‌نماید.

در برخی از موارد از چند ترنج در داخل یک ترنج استفاده می‌شود که در این حالت این طرح را کاسه نیم کاسه یا ترنج تو در تو می‌نامند. ترنج‌ها از قسمت‌های مختلفی طراحی می‌شوند که مهم‌ترین قسمت آن‌ها قسمت مرکزی آن‌ها است که خود ترنج است. اندازه ترنج نیز در فرش‌های مختلف، متفاوت است و در برخی از فرش‌ها مانند فرش اصفهان و کاشان و … طرح کوچک‌تری داشته و در برخی دیگر همانند فرش هریس و مشهد تا حدودی بزرگ‌تر می‌باشد.

طرح ترنج در فرش دستباف

لچک و ترنج فرش می‌تواند نقوش متنوعی داشته باشد. به طور کلی ترنج فرش به 3 دسته کلی تقسیم می‌شوند. ترنج هندسی با طرح هندسی، زمینه‌ای ساده اما گوشه‌های شلوغ‌تری دارد. در این نوع طرح، سادگی و شلوغی گوشه‌ها می‌تواند دلیل خوبی برای چشم‌نوازی آن باشد. این حاشیه‌ها برای مرکز فرش یعنی ترنج، به صورت یک قاب عمل می‌کند و آن را دربرمی‌گیرد. معروفترین آن فرش آباده است که یک ترنج لوزی شکل در وسط فرش قرار دارد. علاوه بر این 4 طرح کوچک‌تر در گوشه‌ها نیز وجود دارد. معمولا ترنج وسط فرش در این طرح شامل نقش‌هایی مانند پرندگان، انواع حیوانات و گل‌های زیبا است.

ترنج هندسی در طراحی سراسری، که طرح ترنج آن در وسط فرش قرار دارد. در قسمت زمینه ترنج طرح‌های کوچکی وجود دارد که گاه منظم یا منظم است. یکی از نقاط جذاب این فرش، وجود طرح‌های ظریف در زمینه ترنج فرش است. معمولا این طرح را در فرش‌های روستایی خواهید دید. طرح ترنج هندسی تکرار شونده: در این طرح، ترنج فرش با الگوی خاصی تکرار می‌شود. این طرح را در فرش‌های قشقایی شیراز، کرد و قفقاز می‌توانید ببینید. برای شستن قالی ها و قالیچه های نفیس خود، با بهترین قالیشویی تهران، قالیشویی نوین تماس بگیرید. کارشناسان ما شما را راهنمایی می کنند.

جمع بندی نهایی

همان‌طور که در متن این مقاله به آن اشاره نمودیم، طرح لچک ترنج طرحی از فرش است که برگرفته از طرح‌های سنتی و عمومی است. این طرح را در فرش‌های دستباف و ماشینی به اجرا در می‌آورند. دارکشی فرش دستباف با فرش ماشینی کمی متفاوت است و برای اجرای طرح لچک ترنج باید ابتدا باید نوع فرش مورد نظر خود را انتخاب نمود. گفتیم که طرح ترنج، طرحی است که به شکل دایره، بیضی و نواری و …. اجرا می‌شود. این طرح فضایی است که در داخل آن نقوشی گوناگون وجود دارد که بر گرفته از خورشید و باروری زمین و باران است. 

لچک نیز طرحی است مثلثی که از یک چهارم نقش ترنج مرکزی به طراحی می‌شود.  این فرش‌ها نیاز به مراقبت و نگهداری دارند. همچنین هر یک از فرش‌های دستباف و ماشینی روشی خاص برای شست‌وشو در قالیشویی دارند. بسیاری از مواقع با شستشوی نامناسب باعث تغییر رنگ فرش می‌شویم. به طوری که رنگ‌های لچک و ترنج آن بر روی هم تاثیر می‌گذارند. برای این منظور و عدم بروز آسیب به فرش طرح لچک سعی کنید از یک قالیشویی معتبر کمک بگیرید. قالیشویی نوین یکی از قالیشویی‌های معتبر و شناخته شده در تهران است که با به کارگیری افرادی ماهر و مجرب و استفاده از دستگاه‌های پیشرفته اقدام به ارائه خدمات قالیشویی به مشتریان خود نموده است. شما عزیزان می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر و استعلام از قیمت‌ها با همکاران ما در قالیشویی نوین تماس حاصل فرمایید و از راهنمایی‌های آن‌ها بهره‌مند شوید.