فرش ترکمن چیست؟

با فرش ترکمن آشنا شوید

از سابقه فرش‌های ترکمن اطلاعات صحیحی در دسترس نیست. این فرش به دست عشایری بافته شده که آن‌ها اعتقادی به نوشتن تاریخ ندارند. شاید هیچ‌وقت هم فکرش را نمی‌کردند که قالی ترکمن تا این حد محبوب شود که اگر چنین بود حتما از اولین نفراتی که این فرش را بافته بودند در طول تاریخ یادی از نامشان می‌کردیم.
این دسته از فرش‌ها دارای چند حاشیه هستند که به حاشیه بزرگ‌تر آن‌ها، اعلم می‌گویند. اگر بخواهیم معنی این لغت را به شما بگوییم، رنگین کمان را به یاد می‌آوریم. این لغت، یک کلمه ترکی است.
رنگ‌هایی که برای بافت این فرش‌ها به کار می‌رود، معمولا دسته‌ای از قرمزها، مشکی، سفید و مقدار کمی قهوه‌ای است. نام برخی از طرح‌های این فرش غزال، گز، ساریک گل، ارساری گل، سالور گل و آخال، ارساری، بشیر، جعفربای، چدر، ساریک، سالور، کرکی و یموت و… هستند.

جنس قالی ترکمن

تار و پود فرش‌های ترکمن از جنس ابریشم است.جالب است بدانید همان عشایری که به بافت قالی ترکمن می‌پردازند، خورجین، اجاق باشی و آلمالیق هم می‌بافند. در گذشته آن‌ها انواع دیگری هم برای هنر خود داشتند که امروزه کمرنگ‌تر شده است. برای مثال آن‌ها پشتی قارچین هم با دستان خود می‎بافتند.
بافت قالی ترکمن بسیار سخت است. به طور که آن‌ها برای بافت قالی از دار افقی استفاده می‌کنند. برای بافتن فرش از لحظه شروع تا اتمام آن، بافنده باید به صورت خمیده بنشیند که این امر موجب آسیب‌های جسمی به خصوص به ناحیه ستون فقرات او می‌شود.

نحوه بافت فرش‌های ترکمن

در هر فرش ترکمن معمولا یک طرح بارها تکرار می‌شود. برای مثال یک طرح هندسی انتخاب و با فاصله‌های یکسان بر روی فرش بافته می‌شد.
طرح‌هایی که در این فرش‌ها به کار برده می‌شوند، طرح‌هایی تاثیر گرفته از هنر آسیای مرکزی و شرقی است. این فرش‌ها به دست دختران ترکمن بافته می‌شود. آن‌ها از سنین کودکی این حرفه را می‌آموزند تا بتوانند نقشی در کسب درآمد خانواده داشته باشند.
هر دختر ترکمن این هنر زیبا را از مادر خود یاد می‌گیرد و به نسل بعدی خود هم انتقال می‌دهد. به این ترتیب این اثر زیبا و ارزشمند همچنان باقی می‌ماند و قدمت آن حفظ می‌شود. بافت فرش‌های ترکمن فرهنگ ویژه‌ای دارد. آن‌ها شعرهای مخصوصی را در حین بافتن می‌خوانند . حتی یک لالایی معروف هم دارند که برای کودک خود می‌خوانند.
اگر فردی به پیش بافندگان فرش ترکمن بروند و آن‌ها در حال کار باشند، بافندگان یک رسم خاص دارند. آن هم این است که چند نخ به بازوی آن فرد می‌بندند. مهمان هم می‌تواند یک یادبود یا کادو به بافندگان بدهد.
جالب‌ترین نکته این است که بافندگان این فرش، طرح و الگویی را جلوی چشمان خود نمی‌گذارند. آن‌ها طرحی را در ذهن خود می‌سازند و آن را بر روی فرش پیاده می‌کنند. حیرت انگیز است، این کار نیاز به یک ذهن خلاق و چالش برانگیز دارد. این موضوع نشان می‎دهد که زنان عشایر ما بسیار خلاق و باهوشند.